Tanım olarak özel güvenlik; tüzel ve gerçek kişilerin sahip olduğu yaşam hakkı zilyetlik ve işletme yönetim haklarını hatta mülkiyet hakkını dışarıdan gelebilecek hak ve hürriyetlerine karşılık saldırılara karşı kamuya ait güvenliği tamamlayıcı nitelikte olan koruma hizmetlerinin genelidir.
Toplumsal refahın sağlanması noktasında, devletin kendilerine tanımış olduğu yetkiler kapsamında koruma hizmeti sunan bir sektör haline gelmiştir. Çalışma kapsamları yasa ve yönetmelikler ile belirlenen özel güvenlikler, bu amaçla kurulan kurumların çatısı altında kontrollü şekilde hizmet vermektedirler.
2018 YILI İTİBARİYLE HUKUKSAL BOYUTLARI
5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun kapsamında çalışmalarını yürüten özel güvenlik hizmetleri, bu yasa haricinde yine görevlerini şekillendiren başkaca kanun ve yönetmeliklere göre de hareket etmektedirler. Özel güvenlik hizmetleri kesinlikle yasa ve kanunlarla belirlenen şekliyle, hizmet vermek zorundadırlar. Asla bu kapsamın dışında hareket edemezler. Özel güvenlik görevlisi olarak çalışan kişilerin de hakları yine yasalarla güvence altına alınmıştır.
Kolluk kuvvetlerinden sonra, ülkemizde güvenliğin sağlanmasında en aktif çalışan koruyucu gruplardır. Kamu içerisinde, güven teşkil eden güvenlik noktasında açık vermeden hizmet sunan bir hizmet sektörüdür. Aldıkları eğitime göre silahlı ya da silahsız çalışma yetkisine sahip özel güvenlik personeli yine almış olduğu sertifika türüne göre çalışma alanlarında görevlendirilmektedir.
TÜRKİYE’DE SEKTÖR OLARAK ÖZEL GÜVENLİK
Ülkemiz her gün gelişmekte olan ve yeniliklere yeni düzenlere doğru ilerleyen nitelikte bir ülkedir. Yeni yaşam alanlarının oluşması ve sayısının her geçen gün daha da artması özel güvenlik ihtiyacını bir o kadar arttırmaktadır. İnsanların sayıca fazlalılığı ve çalışma alanlarının genişliği sebebi ile de özel güvenlik sektörü kendini devamlı yenileyen, genişleyen ve gelişime açık olmaya müsait bir yapıya sahip olmak zorundadır. Güncel bütün hareketliliğe erişecek, her alanda görevlendirecek personele sahip olacak, her türlü eğitim işlemi verilmiş silahlı ya da silahsız görevlendirilebilecek personelleri bünyesinde barındırabilmelidir.
Özellikle toplu kullanıma açık olan alanlarda hastane, okul, AVM, sinema, tiyatro, kamu binaları, terminaller, havaalanları, istasyonların toplum içerisinde devamlı surette insan kalabalığına sahip olması sebebi ile güvenlik hizmetleri mecburi hal almıştır. Hırsızlık v.b. olayların yanında ülkemizde yaşanan hareketli dönemlerde önemli rol oynayan özel güvenlikler bu noktada genel kolluk kuvvetlerinin de ciddi anlamda yardımcıları olmuşlardır.
Bunlar dışında ülkemizde endüstri ve inşaat sektörü gibi gelişmiş çalışma alanlarının olması insan gücünün ortaya çıkmasına ve devamlı kontrol edilmesi gereken güvenlik sistemlerine ihtiyaç duyulmasına sebep olmuştur. Örneğin bir fabrika bazında düşünecek olursak patlayıcı yanıcı bir madde ile içeri girmek yasak olan bir çalışma alanında gelen personel bunu bilse de yasağı çiğneyebilir. Böyle bir dikkatsizlik sebepli her türlü tehlike ile karşılaşılabilir. Bu nedenle girişlerde kontrolü sağlam yapmak isteyen işverenlerin sayısı da hiç de az değildir.
5188 SAYILI YASA KAPSAMINDA ÖZEL GÜVENLİK YETKİLERİ
1. Güvenliğini sağlamak ile yükümlü oldukları alanlara girişlerde gelen herkesi duyarlı kapılardan geçirme, detektörler yardımı ile üstlerini aramak ve üzerlerinde eşyaları X-Ray cihazından geçirerek kontrol etmek.
2. Toplu halde yapılan etkinlik ya da törenlerde ( sineme, tiyatro, konser, spor müsabakası, cenaze v.b.) gelen herkesi duyarlı kapılardan geçirme, detektörler yardımı ile üstlerini aramak ve üzerlerinde eşyaları X-Ray cihazından geçirerek kontrol etmek.
3. Ceza Muhakemeleri Kanununun 90. maddesi gereğince yakalama işlemi yapmak
4. Haklarında yakalama emri olan ya da mahkûmiyet kararı verilmiş kişilerin arama ve yakalama yetkisi
5. Doğal afetler durumunda (yangın, deprem, v.b.) yardım istenilmesi halinde görev alanında bulunan işyeri ya da konut içerisine yardım amaçlı girme.
6. Toplu ulaşım sağlanılan otogar, havaalanı, liman ve istasyon gibi alanlarda gelen herkesi duyarlı kapılardan geçirme, detektörler yardımı ile üstlerini aramak ve üzerlerinde eşyaları X-Ray cihazından geçirerek kontrol etmek.
7. Yaptığı arama sırasında suç teşkil edecek, ya da tehlike arz edecek eşyaları genel kolluk kuvvetleri bilgi vermek sureti ile emanete almak.
8. Terk edilen ya da unutulan eşyaların emanete alınarak korunması
9. Kişiyi sağlığına zarar getirecek mevcut ya da olası bir tehlikeden koruma amaçlı yakalama.
10. Ceza muhakemesi kanunu 168. madde gereğince olay yerinde delil karartmak isteyen ya da olay yerine müdahale etmek isteyenleri yakalama yetkisi
11. Türk Medeni Kanunu 981. maddesine, Borçlar Kanunu 52. maddesi, Türk Ceza Kanunu 24 ve 25. maddeleri kapsamında zor kullanma gibi yetkiler 5188 sayılı yasa kapsamında özel güvenliklere verilmiştir.